Nature and landscape development on biodynamic farms

Farm-individuality as an aim
Elemente der Naturwissenschaft 63, 1995, S. 14-36 | DOI: 10.18756/edn.63.14

Zusammenfassung:

Wenn man die Landschaft auf einem Hof weiterentwickeln will, hat man viele Möglichkeiten, dieses oder jenes an (Natur)Maßnahmen zu ergreifen. Die Frage ist aber, welche der vielen Möglichkeiten sachgemäß oder im diesen Fall hofgemäß ist. Es ist die Frage nach den Kriterien oder nach dem Leitbild für eine Weiterentwicklung eines Hofes. Der biologisch-dynamische Landbau hat hierfür das Leitbild des «Hofes als eine Art landwirtschaftliche Individualität» (Steiner 1924). Damit läßt sich die Frage neu formulieren: Wie macht man einen Landschaftsplan für einen Hof auf Basis der «Landwirtschaftlichen Individualität»? Die Bauern vom Hof «Noorderhoeve» haben sich diese Frage mit den Zusatz gestellt, dabei eine goetheanistische Methodik zu verwenden, und sie haben dafür das Louis Bolk-Institut um Mithilfe gebeten. Die hieraus entwickelte Methode wird in diesem Artikel beschrieben und am Beispiel des Hofes «Noorderhoeve» erläutert. Inzwischen wurde auf dieselbe Weise auch ein Landschaftsplan für den «Warmonderhof» entwickelt.

Referenzen
  • Baars, T., van Gelder, T. (1994): Noorderhoeve: plan voor landschappelijke inrichting. Louis Bolk Instituut, Driebergen.
  • Bockemühl, J. (1977): Elemente und Äther - Betrachtungsweise der Welt. In: J. Bockemühl et al.: Erscheinungsformen des Ätherischen, Stuttgart.
  • Bockemühl, J. (1992): Erwachen an der Landschaft, Dornach.
  • Bockemühl, J. (1993): Kann ein holistischer Ansatz im Umgang mit Landschaft formuliert werden? In: ].D. van Mansvelt & ]....FI-IM Vereijken: Proceeding of the tryout workshop „Values assessment in environment and landscape research. A meeting with the goethean approach“, RIVM—report 607042001, Bilthoven, p. 16—25. J. (1993): Kann ein holistischer Ansatz im Umgang mit Landschaft formuliert werden? In: ].D. van Mansvelt & ]....FI-IM Vereijken: Proceeding of the tryout workshop „Values assessment in environment and landscape research. A meeting with the goethean approach“, RIVM—report 607042001, Bilthoven, p. 16—25.
  • Bockemühl, J. (1994): Die Landschaft als Ganzes; Ansätze für zukünftiges Handeln. In: Hazendonk (ed.) 1994: Landschap, Spiegel of werkelijkheid. Verslag van een symposium over landschapsfenomenologie. Werkdocument IKC—N no. 67, IKC-Natuurbeheer, Wageningen.
  • Boerwinkel, H. (1994): Identiteit in de landschapsplanning. Een begrip in identiteitscrisis. Landschap 94, 11/4, Den Haag, p. 33—42.
  • Bokhorst, J. G. (1991): Het sturen van levensprocessen in de bodem. Internal paper, Louis Bolk Instituut, Driebergen.
  • Braat, RH. & Vereijken, ].F.H.M. (1993): Het effect van de biologische landbouw op natuur en landschap. Een literatuuroverzicht. RIVM—rapport nr 77300001, Bilthoven.
  • Colquhoun, M. (1993): Studying place. An exploration into the use of goethean science as a methodology for landscape assessment. In: D.]. Stobbelaar & ].D. van Mansvelt: Proceedings of the first plenary meeting of the EU—concerted action: „The landscape and nature production capacity of organic/sustainable types of agriculture“. Agricultural University Wageningen, p. 152-172.
  • Hendriks, K. G F. Stroeken (1992): Verschil in verschijning. Een vergelijkende studie naar biologische en niet biologische landbouwbedrijven. Agricultural University Wageningen.
  • Koepf, H.H., S. Kaffka, S. und Sattler, F. (1989): Nährstoffbilanz und Energiebedarf im landwirtschaftlichen Betriebsorganismus. Forschungsring für BD. Wirtschaftsweise. Darmstadt.
  • Klett, M. (1992): Het landbouwbedrijf als organisme. BD—vereniging, Driebergen.
  • Kuiper, J. (1993): Two strategies of landscape planning in a stream valley. In: ].D. Stobbelaar & ].D. van Mansvelt, 1993: Proceedings of the first plenary meeting of the EU—concerted action: „The landscape and nature production capacity of organic/-sustainable types of agriculture“, Agricultural University Wageningen, p. 101—112.
  • Kunz, P. & Karutz, C. (1992): Pflanzenzüchtung dynamisch. Die Züchtung standortangepasster Weizen- und Dinkelsorten, Dornach.
  • LNV (1992): Nota Landschap. Regeringsbeslissing Visie Landschap. Ministerie LNV, ’s Gravenhage.
  • Steiner, R. (1924): Geisteswissenschaftliche Grundlagen zum Gedeihen der Landwirtschaft, Dornach.
  • Stobbelaar, D.J. & van Mansvelt, J.D. (1993): Proceedings of the first plenary meeting of the EUconcerted action: „The landscape and nature production capacity of organic/sustainable types of agriculture“. Agricultural University Wageningen.
  • Vahle‚ H. C. (1993): Die Idee der Kulturlandschaft. In: J.D. van Mansvelt & ].F..HM Vereijken: Proceedings of the tryout workshop „Values assessment in environment and landscape research. A meeting With the Goethean approach,“ RIVM—report no. 607042001, RIVM, Bilthoven, p. 26—34.
  • Van der Ploeg, J.D. & Roep, G D. (1990): Bedrijfstijlen in het Zuidhollandse Veenweidegebied, nieuwe perspectieven voor beleid en belangenbehartiging, LTB Haarlem/Agricultural University Wageningen.
  • Van der Ploeg, J.D. (1991): Landbouw als mensenwerk. Coutinho, Muidenberg.
  • Vereijken, J.F.H.M. (1988): Het hoofdstuk graslandonderzoek. In: Wat kan een vlinder zeggen over het landschap. Docteraalverslag alternatieve landbouw, Agricultural University Wageningen, p. 26—47.
  • Vereijlken, J.F.H. M. (1995): Indentiteit, een uitdaging voor het landschapsbeheer. De mogelijkheden van de fenomenologie. Article in annual report 94/95 of the Louis Bolk Instituut, LBI, Driebergen.
  • Vereijken, J.F.H. M. & van Gelder, G T. (1995): Warmonderhof, plan voor de landschappelijke inrichting. Louis Bolk Instituut, Driebergen.